Misbruik van religie
Mensen hebben in de loop der eeuwen altijd gezocht naar de reden van hun bestaan. Deze is altijd verbonden geweest met iets groters, dat boven hen uitsteeg en allen verbond, en daarbij was je zelf verantwoordelijk voor de uitkomst van je gedrag.
Adam en Eva werden uit het paradijs verbannen, omdat ze kennis verkregen over goed en kwaad. Deze kennis is goddelijk, want staat symbool voor het dualisme van onze wereld, de geheime kracht die werkend als een perpetuum mobiel, het universum draaiende houd. Dood versus leven. Simpel gezegd: de een z’n brood is de ander zijn dood. Deze twee polen zorgen voor de dynamiek, de beweging die het leven instandhoud. Kennis hiervan betekent dat je het paradijs van eenheidsbewustzijn, zonder dualisme, ‘zonder geweten’, verlaat. Je zult nu zelf moeten nadenken over je keuzes. Adam en Eva voelden zich als kleine kinderen aan hun lot overgelaten, zwaar beladen met hun zojuist verkregen geweten. Hun zoektocht terug naar de eenheid, het paradijs, was begonnen. Op weg daarheen worden ze zelf scheppers van hun wereld. Wij zijn als die eerste mensen, hoe ze ook geheten hebben en wat voor kleur hun huid ook had.
Waarom zijn we hier, vroegen de mensen zich af. Ze bezagen de sterren, de zon en de maan, de dieren en planten, en alles groeide en bloeide met zo’n grote vanzelfsprekendheid dat het een lieve lust was… Voor de mensen was niets meer vanzelfsprekend, want zij waren opgezadeld met een stukje goddelijk bewustzijn. Dat bracht grote verantwoordelijkheid met zich mee.
Met meer of minder succes hebben denkers sindsdien antwoorden gezocht, en soms ook gevonden. Om veel mensen aan te spreken en de betekenissen universeel toepasbaar en lang houdbaar te maken schreven zij hun bevindingen op in verhalen, en verweefde de werkzame kosmische krachten in aansprekende persoonlijkheden, mythische figuren en archetypes, om hun universele wijsheid begrijpelijk te maken voor alle mensen in alle tijden.
Sommige ideeën vonden gehoor bij grote groepen mensen. Zij waren te sturen en te beïnvloeden, want de kennis kwam niet uit hen zelf, en zij hadden aanwijzingen en bemoedigingen nodig. Daar werd misbruikt van gemaakt door mensen belust op macht en middelen, die geen weg naar de eenheid zochten maar de scheiding tussen goed en kwaad, de dynamiek van het leven, uitbuitten ten bate van zichzelf en de zijnen. En zo kwam de religie in handen van heersers, soms de goede en soms de kwade. Zij hadden grote invloed op de bevolking. Hoe gaat dat in zijn werk? Zo bijvoorbeeld:
Een ouder dreigt met straf om het kind te laten doen wat hij of zij wil. Een slimme ouder stippelt een structuur uit en beloond gewenst gedrag. Als je niet gehoorzaamt dan verlies je de beloning. Toch kan je niet zeggen dat je straf hebt gekregen! Wat ze dan eigenlijk zeggen is dat je vrij bent, ja, om te doen wat zij je zeggen. En dat er grote beloningen zijn als je alles doet zoals het hoort. Een snoepje, nieuw playstation spel of een mp3 speler. Voor grote mensen: een goede baan, een groot huis, een plaats in de hemel en aanzien.
Ook door middel van angst kun je mensen laten doen wat je wilt. Je kunt ze zelfs eerst opzettelijk bang maken voor een vijand die je zelf op het toneel getoverd hebt, de heks in sprookjes, en dan oplossingen bedenken die daarvoor nooit door de mensen geaccepteerd of uitgevoerd zouden worden, denk bijvoorbeeld aan het inleveren van wetten die de privacy van burgers waarborgen.
Je kunt ook zorgen dat mensen groepjes vormen (landen, staten, ja zelfs buurten) en dan tweedracht zaaien, door de verschillen te benadrukken en te verdelen in goed en kwaad. Verdeel en heers, meester, wordt er dan gezegd. Zo lijden alledrie de grote monotheïstische religies (religies die slechts een god aanbidden, Christendom, Islam en Jodendom) aan angst voor een vijand. Soms worden religies op deze manier misbruikt en soms politieke overtuigingen. Op die manier worden de mensen gestuurd en opgestuwd tot grote hoogte, zover dat ze zelfs bereid zijn om oorlog te voeren en andere mensen hun geloof op te dringen op een gewelddadige manier, om de weg te banen voor gouddelvers en slavenhandelaren, voor de economie, zoals we nu zouden zeggen. En dat allemaal in naam van god of de vooruitgang.
Bovenstaande is een negatieve vorm van religie, en een van de redenen waarom mensen er niet meer mee geassocieerd willen worden. Hier werd en word religie misbruikt voor andere minder nobele doeleinden. Daarom kun je als mens beter heel zorgvuldig nagaan bij jezelf welk doel je geloofsovertuiging nastreeft en wat de drijvende kracht is erachter.
Daarbij rezen bij mij de volgende vragen: welke overtuiging jaagt mensen geen angst aan? Welke overtuiging biedt plaats aan alle mensen, wie ze ook als hogere macht in hun leven beschouwen, en welk symbool ze ook gebruiken om hun eenheidsbewustzijn te beleven?
De ander, dat is mijn (eigen) onbewuste
en wanneer we van de vreemdeling wegvluchten
of tegen hem vechten,
dan vechten we tegen ons onbewuste-
het ‘niet eigene’van onze ‘eigenheid’
waar we geen raad mee weten.
Kristeva
No comments:
Post a Comment